نسخه قابل چاپ

عوامل محبت در احادیث اسلامى

عوامل محبت در احادیث اسلامى
1 - ایمان محور محبت
(( من احب لله و ابغض لله و اعطى لله فهو ممن کمل ایمانه .))
امام صادق علیه السلام فرمود:
هرکس به خاطر خدا دوست بدارد و به خاطر خدا دشمن بدارد و به خاطر خدا عطا کند، از کسانى است که ایمانش کامل شده است .⁽⁷⁶⁾
امام باقر علیه السلام فرمود: اگر خواستى بدانى در تو خیرى هست ، به دلت نگاه کن ، اگر اهل طاعت خدا، فرمانبرداران را دوست دارد و از اهل معصیت خدا بدش مى آید، در تو خیرى هست و خداوند تو را دوست دارد.
و اگر از اهل اطاعت بدش مى آید و از اهل معصیت خوشنود است ، در تو خیرى نیست ، و خداوند از تو ناخشنود است ، و (بدان ) که هر کسى با دوست خود خواهد بود.⁽⁷⁷⁾ (یعنى در قیامت دوست با دوست است ).
و فرمود: هر کس که معیار محبت و دشمنى او دین نباشد دین ندارد.⁽⁷⁸⁾
آرى اگر کسى شوهر و یا همسر مؤ من و با تقوائى دارد، که خداوند او را دوست مى دارد، باید همسر خود را دوست بدارد، زیرا ایمان براى مؤ من برترین فضیلت است ، و هرگز نمى تواند هیچ فضیلتى جانشین ایمان گردد.
2 - محبت ، محبت مى آورد
(( بالتودد تتاکد المحبة ))
با دوستى ، محبت محکم مى شود،⁽⁷⁹⁾ یعنى براى پیدا کردن دوست ، و دوست کردن همسر و دیگران از خودتان شروع کنید، سعى کنید دوستى کنید تا او هم با شما دوست شود.
3 - توجه و حضور قلب به خدا
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که در نماز، دل به خدا دهد، خداوند روبه او کند، دلهاى مؤ منین را هم به دوستى با او مى گرداند، بعد از آنکه خدا او را دوست مى دارد.⁽⁸⁰⁾
4 - احسان و نیکى محبت مى آورد
(( بالاحسان تملک القلواب . ))
حضرت على علیه السلام فرمود: با احسان و خدمت ، دلها را مى شود مالک شد، و در حدیث دیگرى فرمود: با احسان و نیکى مى شود افراد را خرید و بنده کرد.⁽⁸¹⁾ آرى فطرت و سرشت انسان به گونه اى است که وقتى به او احسان شود، مجذوب مى شود و انس مى گیرد.
5 - سلام کنید و محبت ایجاد نمائید.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: سوگند به آنکه جانم به دست اوست ، به بهشت وارد نمى شوید تا ایمان بیاورید. و ایمان نمى آورید تا با یکدیگر دوست باشید، آیا نمى خواهید شما را به کارى راهنمائى کنم که اگر انجام دهید، با هم دوست شوید؟ (براى ایجاد محبت ) به یکدیگر آشکارا سلام کنید.⁽⁸²⁾
و حضرت على علیه السلام فرمود: زبانت را به سخن ملایم و سلام کردن عادت بده تا دوستانت زیاد شوند و دشمنانت اندک گردد.⁽⁸³⁾
6 - اظهار محبت ، محبت مى آورد.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: مرد وقتى به زنش بگوید دوستت دارم ، این سخن هرگز از دل او بیرون نمى رود.⁽⁸⁴⁾
مردى به امام باقر عرض کرد: من فلانى را دوست دارم ، حضرت فرمود: او را از این دوستى آگاه کن ، که براى دوام مؤ ثرتر و در الفت بهتر است .⁽⁸⁵⁾
7 - صورت گشاده و خندان
(( حسن البشر اول العطاء و اسهل السخاء ))
حضرت على علیه السلام مى فرماید: رخسار نیکو اولین هدیه و راحت ترین بخشش است و فرمود:
صورت گشاده و باز تو اول نیکى تو است ، و دلالت بر بزرگوارى تو مى کند⁽⁸⁶⁾ و فرمود: صورت باز آتش دشمنى را خاموش مى کند، و فرمود: صورت باز و گشاده ریسمان محبت است ، و فرمود: کار نیک و صورت باز، محبت مى آورد و انسان را به بهشت مى رساند.⁽⁸⁷⁾
و فرمود: صورت گشاده ، روش هر آزاده است .⁽⁸⁸⁾
8 - خوش آمد گوئى و محبت
حضرت على علیه السلام فرمود: روى باز و گشاده و بخشش و نیکى و خوش آمد گفتن ، موجب دوستى مردم است .⁽⁸⁹⁾
9 - دست دادن ، محبت مى آورد
(( تصافحوا فان المصافحة تزید فى المودة ))
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: به یکدیگر دست بدهید که محبت را زیاد مى کند.⁽⁹⁰⁾
حضرت صادق علیه السلام فرمود: به یکدیگر دست بدهید که کینه را از بین مى برد.⁽⁹¹⁾
10 - هدیه دادن ، دوستى آفرین است
(( تهادوا تحابوا ))
امام صادق علیه السلام فرمود: به یکدیگر هدیه دهید، تا دوست هم باشید، چرا که هدیه کینه را از بین مى برد.⁽⁹²⁾
و حضرت على علیه السلام فرمود: هدیه محبت مى آورد، و فرمود: هیچ چیز مثل هدیه ، فرمانروا را ملایم و خشم را بیرون و رانده شده را متمایل و کارهاى سخت را آسان و بدیها را دور، نمى کند.⁽⁹³⁾
نکته مهم در هدیه و اهمیت آن به اظهار محبت و دوستى است ، نه ارزش ‍ مادى آن ، بنابراین در هدیه توقعات را کنار بگذارید و ارزش واقعى آن را در نظر بگیرید تا دوستان شما و خود شما بتوانید همواره به یکدیگر هدیه اى هر چند اندک به نشان دوستى تقدیم کنید، متاءسفانه این ابراز دوستى ، در نزد بعضى به خاطر توقعات نابجا تبدیل به وسیله کدورت مى شود و بجاى تشکر و دریافت پیام هدیه ، بخاطر مسائل مادى از یکدیگر دلخور مى شوند.
این هم هدیه است
امام صادق علیه السلام فرمود: محبوبترین برادرانم ، کسى است که عیبهاى مرا به من هدیه اى دهد.⁽⁹⁴⁾، و حضرت على علیه السلام فرمود: چه خوب هدیه اى است ، موعظه .⁽⁹⁵⁾
و پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: هیچ مسلمانى براى برادرش ، هدیه بهتر از سخن حکیمانه که یا هدایتش را زیاد کند، یا از هلاکت دورش کند، نداده است .⁽⁹⁶⁾
11 - معاشرت نیکو
(( حسن العشرة تستدیم المودة .))
حضرت على علیه السلام فرمود: معاشرت نیکو، دوستى را دوام مى بخشد ⁽⁹⁷⁾، البته تاءثیر معاشرت نیکو و رعایت اخلاق در خانواده و برخورد دوستانه ، مساءله اى کاملا روشن است .
12 - خوش اخلاق باشید.
(( حسن الخلق یورث المحبة .))
حضرت على علیه السلام فرمود: خوش اخلاق بودن ، دوستى مى آورد⁽⁹⁸⁾، و فرمود: سه چیز محبت مى آورد، خوش اخلاقى ملایمت نیکو و تواضع .⁽⁹⁹⁾
13 - خوش گمانى ، محبت مى آورد.
(( من حسن ظنه بالناس حاز منهم المحبة .))
حضرت على علیه السلام فرمود: هر کس به مردم خوش کمان باشد، به محبت آنها دست مى یابد.⁽¹⁰⁰⁾
14 - ملایمت و نرم خوئى
(( بالرفق و التودد یحببک القواب . ))
امام باقر علیه السلام فرمود: با ملایمت و دوستى ، دلها تو را دوست دارد.⁽¹⁰¹⁾
15 - بى نیازى از دیگران ، و محبت
حضرت على علیه السلام فرمود: خود را محبوب مردم کن ، با بى رغبتى به آنچه در دست آنهاست ، تا به محبت آنها برسى .⁽¹⁰²⁾
مردى نزد پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله آمد و از حضرت سؤ الاتى کرد از جمله پرسید: چه کنم تا مردم مرا دوست بدارند، حضرت فرمود: به مردم نیکى کن و چشم به داشته آنها نداشت باش و به آن طمع مکن تا تو را دوست بدارند.⁽¹⁰³⁾
(بنابراین همسرانى که بى جهت و بدون تناسب ، در فکر کندن مال از شوهر خود هستند و پى در پى تقاضاى نابجا دارند، از محبت آنها کاسته خواهد شد.)
16 - سخاوت ، محبت آور است
(( السخاء یزرع المحبة .))
حضرت على علیه السلام فرمود: سخاوت ، محبت را مى رویاند⁽¹⁰⁴⁾ و امام صادق علیه السلام به على فرمود: خودت را با رسیدگى به برادرانت محبوب گردان ، همانا خداوند محبت را در بخشش و دشمنى را در امساک و ندادن قرار داده است .⁽¹⁰⁵⁾
17 - سکوت و محبت
(( ان الصمت یکسب المحبه . ))
امام هفتم یا هشتم فرمود: سکوت محبت مى آورد، سکوت راهنماى هر چیزى است .⁽¹⁰⁶⁾ (زیرا بیشترین اسباب دشمنى از سخن گفتن است و از آنجا که حرکت دادن زبان کارى آسان است ، بسیارى با سخنان سبک و نسنجیده آبروى خود را مى برند و خود را نزد مردم و خدا سبک مى کنند).
18 - سخن زیبا و محبت
امام چهارم حضرت سجاد علیه السلام فرمود: سخن زیبا، دارائى را زیاد و روزى را افزایش مى دهد، اجل را به عقب مى اندازد و انسان را نزد خانواده محبوب و وارد بهشت مى کند.⁽¹⁰⁷⁾
19 - تواضع ، محبت مى آورد.
(( ثمره التواضع المحبه ))
حضرت على علیه السلام فرمود: نتیجه تواضع و فروتنى ، دوستى است ⁽¹⁰⁸⁾
و فرمود: سه چیز محبت مى آورد خوش اخلاقى ، ملایمت نیکو و تواضع ⁽¹⁰⁹⁾
20 - سه عامل محبت
امام باقر علیه السلام فرمود: سه چیز محبت مى آورد، قرض و تواضع و بخشش ⁽¹¹⁰⁾
اینها نمونه اى بود از آنچه در روایات اسلامى بعنوان عامل محبت معرفى شده است ، که زن و شوهر مى توانند به تناسب حال خود براى دوام محبت و زیاد شدن آن ، از اینها بهره مند شوند. و در این میان باید از عوامل مهمى مثل ایمان ، محبت ، احسان ، صورت باز و خندان ، هدیه دادن اخلاق خوب ، شیرین زبانى و بى نیازى و کم توقعى و تواضع ، بیشتر استفاده نمود. و گذشته از این امور، زن و شوهر مى بایست همواره به تمیزى و زیبائى خود و خانه و فرزندان ، و احترام متقابل بسیار اهمیت بدهند که در جلب محبت بسیار مؤ ثر مى باشد.